Geschiedenis van het gemeentewapen van Enschede

Geschiedenis van het gemeentewapen van Enschede

Op zondag 15 december 1325 verleende bisschop Johan van Diest op het Huys Ghore aan Enschede stadsrechten. Een van deze rechten was het voeren van een ”stadtsigell”. Alle officiële stukken werden hiermee gewaarmerkt. Het oudst bekende en waarschijnlijk ook het eerste stadszegel stelt de patroon van de kerk en de parochie van Enschede voor, de heilige Jacobus den Oudere. In de linkerhand houdt hij een staf vast, op de rechterhand draagt hij de kerk. Op het randschrift staat S(IGILLUM) OPIDl ENSCHEDE, wat wil zeggen: het zegel van de stad Enschede.

Het zegel komt voor op archiefstukken uit de periode 1477 tot en met 1647. Het is in alle opzichten gelijkvormig aan het stadswapen dat op oude gedenkpenningen voorkomt. Vermoedelijk is dit zegel na de eerste Münsterse oorlog (van 19 september 1665 tot 19 april 1666) vervangen. Het nieuwe zegel draagt op een zilveren schild een rood slaghek. Het slaghek bestaat uit drie dwarsbalken, die door twee kruisbalken worden samengehouden. De 2 kruisbalken zijn in het midden door 2 touwen kruiselings verbonden. Met dit zegel en de toen gevoerde schrijfwijze "Eindscheide” of "Enscheide” wilde de magistraat van onze stad duidelijk maken dat Enschede de scheiding vormde tussen Overijssel en het bisdom Munster. Een stempel met genoemd zegel en het onderschrift ”sigillum-civitatis-Einscheidensis-1670” bevindt zich in de Twentse Oudheidkamer.

In 1819 krijgt onze stad van de Hoge Raad van Adel, daartoe gemachtigd bij Koninklijk Besluit van 20 februari 1816, het recht dit wapen te voeren. Rond 1840 wordt weliswaar nog steeds datzelfde schild gevoerd, het is dan echter wel gedekt met een gouden prinsenkroon. Aan weerszijden wordt het vastgehouden door een klimmende, aanziende leeuw.

In 1934 ontstaat door samenvoeging van de vroegere gemeenten Enschede en Lonneker een nieuwe gemeente Enschede. Bij Koninklijk Besluit van 25 augustus 1936 mag deze nieuwe gemeente het wapen van de voormalige stad Enschede gebruiken met een tweetal kleine wijzigingen; het St. Andrieskruis wordt voortaan weggelaten en het schild wordt aan de onderkant afgerond. De omschrijving van het wapen luidt als volgt: In zilver een slaghek van keel, bestaande uit drie dwarsbalken, waar overheen twee schuin gekruisde balken. Het schild gedekt met een gouden kroon van vijf bladeren. Schildhouders: twee aanziende leeuwen van natuurlijke kleur.

Het wapen mag alleen gevoerd worden met toestemming van de gemeente Enschede.