Gemeente Enschede
Broodkruimel snellink

GOGBOT festival

Details

Oorspronkelijke datum bijdrage: 28/10/2020
Categorie: kunst en cultuur
Locatie: Enschede, Noorderhagen 11, 7511 EJ
 
328 weergaven
 

Locatie op kaart

GOGBOT festival

Het GOGBOT festival vindt jaarlijks in september plaats op de Oude Markt in Enschede. GOGBOT is een vierdaags futuristisch festival van PLANETART, waarin mediakunst van internationaal niveau wordt gecombineerd met technologie en andere vormen van kunst, als elektronische muziek. Met deze bestanddelen toont het festival zijn Enschedese wortels.De stad heeft immers een traditie in techniek (UT) en kunst (AKI). Naast een keur aan gearriveerde kunstenaars worden ook studenten van de AKI, UT of Saxion gepresenteerd.
Aan de winnaar van de afgestudeerden van alle Nederlandse kunstacademies wordt de Youngblood Award uitgereikt. Verder is er een film- en muziekprogramma en worden er lezingen gegeven. In 2013 vond de 10e editie van het GOGBOT festival plaats.

De naam GOGBOT is samengesteld uit ‘GOG’ – afgeleid van zowel Vincent van Gogh als van ‘gogo’; een beetje gek – en ‘BOT’, wat is ontleend aan de voorliefde van de organisatoren voor robotica. De leus die door de festivalorganisatoren gehanteerd wordt is: Wanna Shock Your Senses?

GO GOGBOT!
Het publiek wordt gebombardeerd met een overdaad aan lichteffecten, snoeiharde elektronische muziek uit met name Londen en Berlijn, robots en andere futuristische ingrediënten, die als geheel zowel poëtisch als schokkend kunnen zijn en in elk geval vragen oproepen en verwarring stichten. In deze benadering wijkt GOGBOT af van andere internationale mediakunst festivals. Is veel mediakunst evengoed thuis op de pc te bekijken, GOGBOT benadert het publiek interactief en stemt tot reflectie.
Florian Cramer, die als ‘lector nieuwe media en hun impact op kunst en design’ verbonden is aan het Kenniscentrum Creating 010 van de Hogeschool Rotterdam, omschreef ‘Cyberpunk- circus’ GOGBOT in een column op de website van Subbacultcha! – een onafhankelijk platform voor muziek en cultuur: “For a healthy dose of sensory overload you can’t go wrong with GOGBOT, the annual explosion of audio-visual multimedia terror. From digital art to electronic music at its craziest, the festival incites an electro-exodus to the far east of the Netherlands, with international guests from Berlin, Belarus, Budapest and more. GO Gogbot!""

Thema’s
Samengesteld uit de vaste ingrediënten ‘ART + MUSIC + TECHNOLOGY’ brengen de organisatoren elk jaar een actueel thema op de planken, waarbij zij de binnenstad van Enschede op eigentijdse wijze in een ‘cyberpunk - fairground’ omtoveren. Vier lange dagen en nachten lang zijn er in de binnenstad ‘groundbreaking installations, performances, exhibitions, screenings, lectures, parties and more’ te zien. Met thema’s als The Singularity is near… Resistance is futile (2010), Googlization of Everything – Datapanic (2011), en Internet Memes – The Selfish Gene (2012) houdt GOGBOT het publiek een artistieke spiegel voor van actuele en vooral controversiële ontwikkelingen in de samenleving. In 2013 werd ter gelegenheid van het eerste lustrum gekozen voor het feestelijke thema ‘seks en technologie’ ofwel ‘EroTec’. Binnen het voor GOGBOT gebruikelijke spectrum van kunst, muziek en technologie kwamen onderwerpen aan de orde als: ‘Sex to the Future, De Pornobots komen, Sex, Science & Powertools, Porna op de Kerktoren, en Kunst, Technologie, meer Sex dan ooit!’

Aanzet tot discussie en reflectie
Slagen de organisatoren van het festival er altijd wel in om een spraakmakend geheel te presenteren, in 2013 kreeg GOGBOT voorafgaande aan het festival meer aandacht dan ooit tevoren. Er ontstond vooral ophef over het projecteren van porna (vrouwvriendelijke porno) op de kerktoren. Dit leidde tot principiële politieke discussies. Inzet was de rol van de overheid, die het festival financieel steunt.
Moet porno uitgerekend op de kerktoren worden gepresenteerd, ook al betreft het een kerk, die aan de eredienst is onttrokken en aldus een openbaar gebouw is? Als porno in de publieke ruimte wordt getoond, zonder dat het publiek zich daaraan kan onttrekken, zijn dan de openbare zeden niet in het geding? Kan en mag de overheid dit steunen? Of moet de overheid zich inhoudelijk vooral niet met kunst bemoeien en alleen de kaders scheppen, waarbinnen kunst zich kan ontwikkelen?Uiteindelijk werd de laatste visie doorslaggevend.
In de praktijk was de 10e editie van het GOGBOT festival vooral een vrolijk geheel, waarbij aanstootgevende beelden in het openbaar ontbraken en de bezoeker zich afvroeg, waar de discussie om te doen was geweest. In afgesloten ruimten werden beelden getoond en presentaties gegeven waar seks expliciet aanwezig was, maar platte seks werd het nergens en de relatie van seks met kunst en techniek was steeds aanwezig.

Marije Janssen onderscheidde in haar voordracht online dating, gender, feminism en girlpower. Zij ging uitgebreid in op de betekenis van seks voor de doorbraak van nieuwe technieken bij het grote publiek. Zo kreeg het Kodak Browny fototoestel vleugels, toen het publiek daar naaktopnames mee ging maken.

Ook de film en zeker de video danken hun doorbraak in grote mate aan het vertoonde naakt. Had Philips met Video 2000 een beter systeem dan de Japanners met VHS, toch won VHS de slag om de consument, omdat alleen op dat bestandsformaat pornofilms in de videotheek lagen. Ook de doorbraak van Internet bij de consument is grotendeels te danken aan het vrij toegankelijke bloot.

UT filosoof Mark Coeckelberg vroeg het publiek of hun bankier ook door een machine was vervangen en of politiedrones ook bij hun in de slaapkamer keken. Is de helpdeskmedewerker een mens of een machine? Hoe intens is ons leven verweven met technologie? Worden we allemaal getransformeerd tot cyborgs – half mens, half machine? Hoe afhankelijk is het menselijk lichaam van technologie? Wat betekent de technologische verbetering van de mens voor onze kwetsbaarheid? Wat maakt het uit? Waarom zijn we bang voor technologie?

Op de vraag of de presentaties omwille van de ontstane ophef gekuist of anderszins aangepast zijn, antwoordt samensteller Kees de Groot: “We hebben niets gekuist, maar we kunnen uiteraard niet de wet overtreden. We hebben voldoende draagvlak in de gemeenteraad nodig om GOGBOT te kunnen organiseren.Seks was een logisch thema, omdat het menselijk lichaam een klassiek onderwerp is in de beeldende kunst. Daarbij speelde het bij eerdere edities van GOGBOT (met thema’s als Singularity of Transhumanisme) ook al een rol. Uiteraard hadden we een diepere bedoeling met het thema seks. We volgen de actualiteit op de voet. We willen bezoekers inspireren en betrekken bij ontwikkelingen in de hedendaagse kunst en in de technologie.Maar we willen ook aanzetten tot reflectie en debat. De huidige digitale cultuur doorbreekt op vele manieren de vroegere grenzen van onze privacy. Ook op het gebied van de seks.Internet jaagt online relaties aan, want mensen zijn anoniemer en gaan daarom makkelijker met seksualiteit om. Neem bijvoorbeeld de game ‘Second Life’, waar een speler anoniem van gender kan wisselen. Ook de massamedia zijn op dit vlak actief. Popartiesten als lady Gaga en Madonna zijn rolmodellen en hebben een voorbeeldfunctie, omdat ze in hun videoclips een vrouwelijke seksualiteit uitdragen en bijdragen aan de emancipatie.”

Actueel en vernieuwend

GOGBOT wil een pionier zijn in het zoeken naar nieuwe wegen in de kunst, jong talent een podium bieden, kunst toegankelijk maken voor breed publiek, uitleggen wat technologie allemaal mogelijk maakt, inspireren en tot de verbeelding spreken.
Een van de jonge vernieuwers in de kunst, die bij GOGBOT een podium kreeg, was Floris Kaayk. Hij won in 2014 de Beeldende Kunstprijs Volkskrant, maar was al in 2010 bij GOGBOT te zien. In 2012 maakte Floris Kaayk furore met zijn Human Birdwings video; een hoax over het vliegen met vleugels aan je lichaam. Zijn video bereikte niet alleen het tv programma De Wereld Draait Door, maar zelfs CNN. In 2010 presenteerde Floris Kaayk zijn Human Birdwings project echter al aan een groot publiek op het podium van de Oude Markt.
In 2012 gaf Inna Shevchenko op de Oude Markt met topless femen een performance. Inmiddels staat zij wereldwijd in alle media, die vaak niet weten dat dit hiervoor al bij GOGBOT in Enschede getoond was. GOGBOT heeft een internationale pioniersfunctie in de beeldende kunst. In Enschede toont het festival de nieuwste ontwikkelingen, voordat die mainstream worden.
In 2014 liet GOGBOT de makers van het MARS ONE project een lezing op de Oude Markt geven. De Groot verwachtte dat dit wereldberoemde techneuten zouden worden, zodra de voor 2024 geplande missie naar Mars dichterbij zou komen. Ook werd op het plein een enorm spaceship gebouwd, waar kunstenaars en wetenschappers vier dagen en nachten in verbleven, terwijl zij via webcams online en op de grote schermen op straat te zien waren.

Geschiedenis
GOGBOT wordt georganiseerd door PLANETART, een initiatief uit 1995 van mediakunstenaar Kees de Groot en andere destijds jonge kunstenaars, die waren opgeleid aan de kunstacademie AKI ArtEZ. PLANETART groeide uit tot een podium voor experimentele trash-, noise- en shock-art en slaat een brug tussen populaire cultuur, elektronische kunst (video en geluid) en technologie. Het GOGBOT festival is ontstaan uit festivals die PLANETART eerder organiseerde op pleinen en in lege panden en muziekpodia in Enschede. Voor 1995 was Kees de Groot al op persoonlijke titel op dit front actief.

Aantal aanwezigen/belangstellenden
GOGBOT is opgezet voor een breed publiek, is gratis toegankelijk en trekt 20.000 bezoekers. In 2011 won GOGBOT de landelijke innovatieprijs en werd het festival verkozen tot het meest innovatieve festival van Nederland. Vanwege de toegankelijke opzet en actuele, vernieuwende insteek worden GOGBOT en PLANETART ook in het buitenland gewaardeerd. Onder beide noemers worden de organisatoren uitgenodigd om presentaties te verzorgen op festivals in Singapore, Indonesië, Berlijn, Mumbai, New York, Tokyo en op de Wereldtentoonstelling van 2010 in Shanghai.
De buitenlandse belangstelling voor GOGBOT komt ook tot uiting bij de Amerikaanse Science Fiction auteur Bruce Sterling. Hij schreef: “...Folks, the Dutch counterculture cannot get any more messed-up than GOGBOT ... Maybe it’s just me, but I don’t think Holland can get any cooler and more out-there than a ’synthetic aesthetics salon’. It can get grungier, like if you’re hanging out at GOGBOT, but it can’t get any cooler…’

Betrokken partijen
De organisatoren van GOGBOT werken samen met de gemeente en met Enschede Promotie, maar ook met partners uit de domeinen onderwijs, kunst, cultuur, wetenschap en technologie in zowel binnen- als buitenland.
In 2013 waren kunstenaars en sprekers betrokken vanuit onder meer de AKI en de UT, TETEM Kunstruimte, WORM Rotterdam, LIMA Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Overkill Gaming festival, BNN, Oerol, Studio Complex en 100% FAT.
PLANETART is naast GOGBOT ook initiator, samensteller en producent van de Twente Biënnale, het nieuwe kunstfestival in Cultuurpark Roombeek, dat al bij de eerste editie in 2013 lovende recensies kreeg. Het NRC gaf vier sterren en ook de Frankfurter Algemeine Zeitung blies de loftrompet.
In februari 2014 lanceerde PLANETART haar nieuwste evenement: TEC ART Rotterdam, een vijfdaags evenement op 5.000 m2, dat tijdens de Art Week Rotterdam plaatsvindt. Het aandeel van Twentse innovatieve kunst en technologie is hier groot.

Verhouding subsidie- en sponsorgelden versus eigen inkomsten
Het GOGBOT festival is gratis toegankelijk. Naast financiële steun van de gemeente krijgt PLANETART voor GOGBOT ook geld van het Mondriaanfonds, VSB fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, SNS Reaal fonds en Fonds Podiumkunsten. De sponsoren zijn onder anderen Workx, Blink, en CTT.

Eigen waardering
GOGBOT toont experimentele trash-, noiseen shock-art en wil een brug slaan tussen de populaire cultuur, elektronische kunst (video en geluid) en technologie. Gevraagd naar de artistieke visie en de motivatie, antwoordt De Groot: “We brengen een mix van internationale kwaliteit en jong talent uit Nederland.
Topkunstenaars die awards hebben ontvangen op grote evenementen en festivals, of die zijn opgenomen in collecties van musea, worden kriskras gemengd met de beste afgestudeerden van de tien Nederlandse bachelor academies, waarvan we er hier jaarlijks zo’n 25 laten exposeren.”
Reflecterend op de vraag naar de reacties van het publiek en wat GOGBOT bij de bezoekers tracht te bereiken, meent De Groot: “We willen het publiek inspireren en betrekken bij nieuwe ontwikkelingen in de hedendaagse kunst en technologie. Daar ontwikkelen we inloopworkshops voor en exposities in de Grote Kerk en op de Oude Markt. Maar we proberen met onze thema’s ook reflectie en discussie tot stand te brengen. We kiezen juist kunstenaars, die met hun werk aanzetten tot debat en kritisch nadenken over de rol van technologie. Ons thema Singularity uit 2010 is nu actueel door de discussie over de NSA en de komst van Google Glass. Toen wij in 2012 kwamen met Googlization of Everything dachten veel mensen nog, dat Google een vriendelijke gratis zoekmachine was!”

Instandhouding erfgoed
GOGBOT is een gevestigd instituut geworden. “Om er voor te zorgen dat er elk jaar een editie tot stand komt die er toe doet, filosoferen we in ons uitgebreide netwerk met schrijvers, kunstenaars, filosofen en technici uit binnen en buitenland, van Bruce Sterling tot Josefine Bosman. We volgen de maatschappelijke ontwikkelingen op de voet en proberen die van kritische vragen en kanttekeningen te voorzien,” aldus De Groot.

Ervaren knelpunten
Na afloop van het festival verzamelen de organisatoren de reacties en evalueren zij met Enschede Promotie hoe het festival verder verbeterd en productioneel geprofessionaliseerd kan worden.

Publiciteit
De organisatoren van GOGBOT maken gebruik van professionele marketeers en journalisten. Twitter en Facebook worden volop benut en er is een speciale GOGBOT App. Voorts verschijnen er flyers en werkt men nauw samen met Enschede Promotie.
Voor de free publicity is de relatie met de media heel belangrijk. NRC, NRC-Next en De Volkskrant besteden paginagrote artikelen aan GOGBOT. De Groot: “Deze kranten erkennen ons pionierswerk en gaan al vanaf 2008 dieper op onze thema’s in. Opvallend is dat landelijke kranten het GOGBOT festival al langer en beter volgen, dan de regionale pers. In 2013 zijn er echter wel de nodige artikelen verschenen in de Twentsche Courant Tubantia.”

Auteur/bron
Immaterieel Erfgoed in Enschede. Cement van een hybride stad. (IJsselacademie - Bureau Siebe Rossel, april 2014)

Trefwoorden:GOGBOT, FESTIVAL
  • Geplaatst door
  • Auteur

    Immaterieel Erfgoed in Enschede. Cement van een hybride stad. (IJsselacademie - Bureau Siebe Rossel, april 2014)

Annotaties

0 annotaties
Er zijn nog geen annotaties op dit item